شەوی یەلدا

بەیەکەم شەوی زستان دەگوترێ" یەلدا".یەلدا ، درێژترین شەوی ساڵ، شەوی یەکەمی بەفرانبار یان" دەی" مانگە.لەم شەوەدا 14 کاتژمێر تاریکی، نیوەی گۆی زەوی دەگرێتەوەو کورتترین رۆژی ساڵ بەدی دێنێ. ئیتر لەمەوبەدوا شەوان بەرەو کورت بوونەوە دەچن و تا یەکەم شەوی وەرزی هاوین، رۆژان درێژ دەبنەوە.

"یەلدا" وشەیەکی سریانیە بە مانای میلادی عەرەبی و لەبەر ئەوەی کە شەوی یەلدایان لەگەڵ لەدایک بوونی مەسیح پێک گرتووە ، ئام ناوەیان بۆداناوە.

کوردیش وەک ئێرانیانی دیکە بەم باوەڕە کە دێوەزمەی تاریکی و رەشیی دوایین شەوی خۆی تێپەڕ دەکا و لەمەو پاش بەرەبەرە لە هێز و وزەی کەم دەبێتەوە ، یەکەم شەوی چلە ی زستان دەکەن بە جەژن و لەسەر ئەم باوەڕن کە شەوی یەلدا بێ بارینی بەفر و باران رۆنەقی نیە.هەروەها باوەڕیان بەوەش هەیە کە خواردنی میوەی سارد و شیرین لەم شەوەدا وادەکات تا لە هاوین دا کەمتر هەست بە گەرما بکەن.

ئێرانیانی کۆن شەوی چلەیان بە نگریس دەزانی و دەیانگوت : لەشەوی یەلدادا کە درێژترین شەوی ساڵە، هێرشی ئەهریمەنی تاریکایی و ڕەشایی بەسەر فریشتەی رووناکی دا ئەنجام دەبێ.ئەوان بۆ پوچەڵ کردنەوەی هێرشی ئەهریمەن و یارمەتی دانی فریشتەی رووناکی ، لەدەوری یەکتر کۆدەبوونەوە و ئاگریان دەکردەوە و تا دوو بەتڵی شەو میوە و چەرەیان دەخوارد و سەما و شادیان دەکرد.ئەوان دەیانگوت بەم کارانە لە دەسەڵات و هێزی دەوەزمەی تاریکی کەم دەبێتەوە و توانایی فریشتەی رووناکی زیاتر دەبێ.

قەدیمیەکان ،بارینی بەفر و باران لە شەوی یەلدایان بە نیشانەی ساڵێکی پڕ خێرو بێر دەزانی.خەڵک بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئەهریمەن شادمانیان دەکرد و بۆنەهێشتنی نگریسی و هێنانەوەی خۆر ، لەدەوری ئاگر کۆدەبوونەوە و فاڵی حافزیان دەگرتەوە.

......................

شەوی یەلدا

شەوی یەلدایە،یا دەیجوورە ئەم شەو

كەدیدەم دورلە تۆ بێ نورە ئەمشەو؟

دڵم وەك حاكمی مەعزولە، قوربان!

خەڵاتی وەسڵی تۆی مەنزوورەئەمشەو

دڵیش مایل بەدیدەی تۆیە،بۆیە

لەمن وەحشی رەمیدەودوورەئەمشەو

كەتۆی شای كەج كولاهی دیدەمەستان،

چ باكم قەیسەروفەغفوورەئەمشەو؟

لەخەوهەڵساوە،یائاڵۆزەچاوت؟

هەمیشەوایە،یامەخمورە،ئەمشەو

سروشكم نەخشی چاوی تۆ دەكێشێ

جێ كەم سەردارەكەی(مەنسوورە)ئەمشەو

موسوڵمانان دەپرسن حاڵی (نالی)

لەكونجی بێ كەسی مەهجورە ئەمشەو

نالی